خطبه تطنجیه(اعجازولایت)

خدای سبحان منت نهاد برعالم خاک وبا تجلی ولایت مطلقه الهیه،حجت برخلایق تمام کرد وراز آفرینش را آشکارنمود. پس مبارک باد برگروندگان ومتمسکان به این ریسمان محکم ملکوتی...

یکی دیگرازخطبه های نادره امیرالمومنین علی ع ،خطبه تطنجیه می باشـد که درسطح بسیاربالایی ازمعارف الهی قراردارد وبرای اولوالألباب دارای اسرارفراوانی است.

خوانندگان این خطبه با عظمت درهرسطح ومقامی که باشند می توانند به اندازه معرفت واستعداد خود ازاین اقیانوس معارف بهره گیرند.

اما ای عزیز،بدان که موجود نخستین حقیقت محمدیه یا عقل اول ، همان ولایت علویه مرتضویه می باشـد.این مخلوق اول با خلق تمام ممکنات درارتباطی شگرف است،وعلی ع دراین مقام تحت عنوان صادراول یا نفس لاهوتیه ملکوتیه کلیه الهیه ظاهرشده است.این حدیث شریف نبوی ص اشاره زیبایی به این کلام دارد:

یا علی،همانا خداوند تعالی به من فرمود: من علی را با پیامبران درباطن برانگیختم وبا تودرظاهر مبعوث نمودم.

حال این صادراول درخطبه تطنجیه به سخن آمده وپرده ازرخ برگرفته واسراری را بازگومی کند:

خطبه تطُنجیه

حمد و سپاس از آنِ خدایى است كه جوّها را گشود و هوا را شكافت و اطراف آن را پاره كرد، روشنایى را روشنایى بخشید و مردگان را زنده نمود و زنده‏ها را میراند. حمد مى‏كنم او را حمدى كه:

ساطع شده و سپس بلند گردیده و رسیده و درخشیده و نو بیرون آمده، پس پناه جسته و ترسیده و ... درخشیده و تابان شده است.

[حمدى كه] به سوى آسمان آهسته اوج مى‏گیرد و در فضا با اعتدال مى‏رود.

آسمان‏ها را بدون ستون آفرید و آن‏ها را بدون پایه برپا داشت و آن را به ستارگان درخشان زینت داد و در جوّ، ابرهاى متراكم را باز داشت و كوه‏ها و دریاها را برتلاطم موج آفرید ...

شهادت به یگانگى خداوند و رسالت پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله

حمد مى‏كنم او (خدا) را و حمد براى اوست و گواهى مى‏دهم كه هیچ خدایى
جز اللّه‏ نیست، تنهاست و شریكى ندارد. گواهى مى‏دهم محمّد صلى‏الله‏علیه‏و‏آله بنده ورسول خداست كه او را از صل [نژاد] برتر انتخاب فرمود و میان عربِ اصیل فرستاد، او را هدایتگر و هدایت یافته و بزرگ قوم و راضى و پسندیده و طلسمى مبعوث فرمود. دلائل [توحید [را به وسیله او بپا داشت و رسالت‏ها را به او ختم فرمود و مسلمان‏ها را به وسیله‏ى او نصرت بخشید و دین را به سبب او آشكاركرد. درود خداوند بر او و آل پاكش باد.

تمسّك به ولایت امیرالمؤمنین علیه‏السلام

اى مردم، با حُسن یقین و مواظبت بر دین و اقرار به وصیت پیامبرتان به سوى بیعت من بشتابید؛ همان پیامبرى كه به سبب ولایتش نجات یافتید و با بازگشت به بهشت كه جایگاه پاداش و ثواب است رستگار شُدید.

مقام شامخ ولایت در خلقت

من آرزو كننده و آرزو شونده‏ام. من صاحب فضیلتم و وصىّ رسول خدایم، من تقسیم كننده‏ى بهشت و دوزخ هستم. من بر تطنجین ایستاده‏ام. من ناظر بر دو مشرق و دو مغربم. به خدا سوگند، فردوس را با چشمم دیده‏ام. او در دریاى هفتم است كه در آن [دریا] كشتى‏ها جاریست ...

و دیدم زمین در هم پیچیده شده، مانند پیچیده شدن لباس كوتاه، و او در پاره‏اى از خلیج راست است؛ از طرفى كه دنباله مشرق است. دو تطنج [تطنجان]، دوخلیج از آب است كه گویا در طرف چپ، دو تطنج [تطنجین [هستند و من متولّى دایره‏ى آن هستم. فردوس و آنچه در اوست [چیزى [نیست مگر مانند انگشتر در انگشت.

و خورشید را هنگام غروبش دیده‏ام. او همانند پرنده‏اى است كه به لانه‏اش
بازمى‏گردد. اگر برخورد سر فردوس و آمیخته شدن دو تطنج و صداى كشتى‏ها نبود، هر آینه، هر كس در آسمان‏ها و در زمین بود صداى وارد شدن فرسوده‏ى سوزان خورشید را در آب سیاه در چشمه گل‏آلود مى‏شنید. همانا من ازعجایبى ازخلق خدا آگاهم كه جز خدا، كسى آن را نمى‏داند.

مقام علم لدنّى على‏بن‏ابى‏طالب علیه‏السلام

همانا براى من كشف شد، پس شناختم و پروردگارم مرا تعلیم داد و آموختم.
آگاه باشید، پس حفظ كنید و ضجّه نكنید و نلرزید. اگر بر شما ترس نداشتم كه بگویید جنّى شده است و یا مرتدّ گشته، هر آینه خبر مى‏دادم به آنچه

[گذشتگان [بر آن بوده‏اند و شما در آن هستید و به آنچه تا روز قیامت با آن
مواجه مى‏شوید.

ولایت تكوینى و تسخیر ماسِوَى اللّه‏

آگاه باشید كه ما بیم دهندگان نخستین و بیم دهندگان آخرت و دنیا و بیم
دهندگان هر وقت و هر زمان هستیم. به سبب ما هلاك شد آن كس كه هلاك شد و به سبب ما نجات یافت آن كس كه نجات یافت. پس این موضوع را در مورد ما بزرگ نشمارید. قسم به آن خدایى كه دانه را شكافت و مخلوقات را بیافرید، و به جبروت و عظمت متفرد است، همانا خورشید، بادها، جنّ، خزندگان، گزندگان، پرندگان، درختان و دریاها، مسخّر من شده‏اند و شما مُلك سلیمان را بزرگ مى‏شمارید و [در حالى كه مُلك [سلیمان چیست؟ اگر او را مى‏شناختید و براى شما كشف [حُجُب] مى‏شد و او را مى‏دیدید، در درون نفسهایتان هلاك مى‏شدید. ما با آدم، نوح، موسى، عیسى، داوود، سلیمان و انبیایى كه بین آن‏ها و بین سایر پیامبران بوده‏اند، همراه بوده‏ایم؛ پس همه‏ى آن‏ها (انبیا)، به سوى ما حركت مى‏كنند و در راه ما قدم برمى‏دارند و به سبب ما رشد مى‏كنند.

احاطه كلّى بر ماسِوَى اللّه‏

مردى عرضه داشت: اى امیرالمؤمنین، این سخنان، متداول شده و ما آن را از تو نقل كرده و بعد از تو درباره‏اش سخن مى‏گوییم و از معانى‏اش سؤال مى‏شویم؛ ولى نمى‏دانیم كه چیست؟ فرمود: بسیار دور است، بسیار دور است [از فهم شما] این علمى كه حدّى براى آن نیست. موجش به تلاطم آمده و آنچه را در آن است بیرون مى‏افكند [مطالبى] كه سكوت در مورد آن‏ها براى من جایز نیست؛ زیرا در غیر این صورت، از آنچه خداوند به من عطا فرمود، احدى سؤال نمى‏كرد. سوگند به آن خدایى كه دانه را شكافت و مخلوقات را آفرید، دنیا به من عرضه شد و من از آن اعراض كردم. من واژگون كننده‏ى دنیا بر صورتش هستم تا آن جا كه از من روى گردان شد. چه زمانى ملحق شونده به من ملحق مى‏شود.
همانا من آنچه را بر فراز فردوس نخستین و آنچه زیر زمین هفتم و آنچه در
آسمان‏هاى بلند و آنچه بین آنهاست و آنچه در زیر زمین است مى‏دانم.

دور است دور، هنگامى كه پوشیده آشكار شود و آنچه در سینه‏هاست به بیرون افتد ...

... اگر بر شما آشكار شود آنچه از من در قدیم اوّل بوده و آنچه از من در آخرصورت مى‏گیرد، هر آینه شگفتیهاى بزرگ و امور اعجاب‏آور و كارها واحاطه‏هایى را مشاهده مى‏كردید.

مصاحبت امیرالمؤمنین على علیه‏السلام در خلقت

من صاحب خلق اوّل قبل از نوح اوّل هستم. اگر كارهاى عجیب و غریبى كه دربین زمان حضرت آدم تا زمان حضرت نوح انجام داده‏ام مى‏دانستید و
درمى‏یافتید كه چه امت‏هایى را هلاك كردم، [بسیار متعجب مى‏شدید] همانا
عذاب سزاوارشان بود؛ زیرا بد عمل مى‏كردند.

من صاحب طوفان اوّلم، من صاحب طوفان دوم هستم. من صاحب سیل عرم طاقت‏فرسا هستم. من صاحب اسرار مكنون و پوشیده‏ام. من صاحب عاد وباغهایم. من صاحب ثمود و آیات و نشانه‏هایم. من زیر و رو كننده‏ى آن هستم.
من لرزاننده و تكان دهنده‏ى آن هستم. من هلاك كننده آن هستم. من تدبیر
كننده‏ى آن هستم. من بنا كننده‏ى آن، من گسترش دهنده آن، من میراننده آن، من زنده كننده آن هستم. من اوّلم، من آخرم، من ظاهرم، من باطنم..

من در عالم ذرّ و قبل از آن بودم. من با گردش فلك و قبل از آن بودم. من با قلم وقبل از آن بودم. من با لوح و قبل از آن بودم. من صاحب ازلیّت و ابدیّت هستم.
من صاحب جابلقا و جابرسا هستم. من صاحب رفرف و بهرام هستم. من تدبیركننده‏ى عالم اوّلم؛ هنگامى كه نه این آسمان و نه این زمین شما بود. ...